Tüketiciler İçin İade Sürecinin Aşamaları
Tüketiciler satın aldıkları mal veya hizmetlerden memnun kalmadıkları takdirde, iade talebinde bulunabilmektedir. İade talebinde bulunabilmek için öncelikle iade koşullarını bilmek gerekmektedir. Tüketicilerin öncelikle iade talebinde bulunması ve gerekli koşulları sağlaması gerekmektedir.
İade talebinin satıcı tarafından kabul edilmesinin ardından tüketiciler sırasıyla şu aşamaları takip ederek iade sürecini kolayca tamamlayabilmektedir.
- Satıcı, tüketiciye iade koşullarını ve iade sürecini içeren bir bilgilendirme yazısı göndermektedir.
- Tüketici, iade edilecek ürünü satıcıya iade etmektedir.
- Satıcı, iade edilen ürünü teslim almakta ve kontrol etmektedir.
- Ardından herhangi bir sorun olmaması halinde satıcı iade bedelini tüketiciye iade etmektedir.
İade Talebinde Bulunma
İade talebinde bulunmak için öncelikle satıcı ile iletişime geçilmesi gerekmektedir. Satıcının web sitesinde veya çağrı merkezinde iade koşulları hakkında bilgi alınabilmektedir. İade talebi yazılı olarak veya sözlü olarak yapılabilmektedir.
İade talebinde bulunurken aşağıdaki bilgilerin verilmesi gerekmektedir.
- Ad, soyad, adres, telefon numarası
- Sipariş numarası
- İade edilecek ürün veya hizmetin türü ve miktarı
- İade nedeni
Satıcı iade talebini aldıktan sonra tüketiciye iade koşullarını ve iade sürecini içeren bir bilgilendirme yazısı göndermelidir.
Ürün İadesi İçin Gerekli Koşullar
Tüketiciler satın aldıkları mal veya hizmetlerden aşağıdaki koşullarda iade talebinde bulunabilmektedir.
- Mal veya hizmetin, sipariş tarihinden itibaren 14 gün içinde teslim alınmış olması gerekmektedir.
- Mal veya hizmetin, henüz kullanılmamış olması ve orijinal ambalajında olması gerekmektedir.
- Mal veya hizmetin, ayıplı olması durumunda, ayıplı olduğu tarihten itibaren 2 yıl içinde iade talebinde bulunulabilmektedir.
İade talebinin kabul edilmesi durumunda satıcı tüketiciye ödediği bedeli iade etmekle yükümlüdür. İade bedeli, iade talebinin satıcıya ulaşmasından itibaren en geç 14 gün içinde iade edilmektedir.
İade Süresinin Hesaplanması ve Takvimi
İade süreci satıcının ve tüketicinin işbirliği ile hızlı ve sorunsuz bir şekilde tamamlanabilmektedir. Ancak bu noktada iade süresinin geçmemesi gerekmektedir. İade süresi satıcının tüketiciye teslim ettiği tarihten itibaren başlamaktadır.
Türkiye'de mesafeli sözleşmeler kapsamındaki mal veya hizmetler için iade süresi 14 gündür ve bu süre ürünün teslim alındığı veya teslim alınabilecek duruma geldiği tarihten itibaren başlamaktadır. Tüketici hakları kapsamında iade süresini hesaplamak için aşağıdaki formül kullanılabilmektedir.
- İade süresi = Teslim tarihi - 14 gün
Örneğin 1 Ocak 2024 tarihinde bir ürün satın alındığında bu ürünün iade süresi 15 Ocak 2024 tarihinde sona ermektedir. İade süresinin son günü resmi tatile denk gelirse iade süresi resmi tatilin bitiminden sonraki ilk iş günü sona ermektedir.
Satıcı iade süresini uzatmayı kabul edebilmektedir. Satıcının iade süresini uzatması durumunda, uzatılmış sürenin geçerli olacağı tarihler satıcı tarafından tüketiciye bildirilmelidir. İade süresi geçtikten sonra iade talebinde bulunulması durumunda satıcı iade talebini reddedebilmektedir.
Ancak satıcının iade talebini reddetme hakkı, tüketicinin ürünün ayıplı olması durumunda geçerli olmamaktadır. Aşağıdaki bölümlerde ayıplı mal ve iade şartlarına göz atabilirsiniz.
Satıcılar İçin Yükümlülükler ve Sorumluluklar
İade konusu, tüketicilerle satıcılar arasındaki ticarette önemli bir unsurdur ve taraflar arasında adil ve şeffaf bir ilişkiyi temin etmek amacıyla belirli yükümlülükleri içermektedir. Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun, tüketicilere iade hakkı tanımaktadır.
Tüketici hakları kapsamında tüketiciler, teslim tarihinden itibaren 14 gün içinde herhangi bir gerekçe göstermeksizin ve cezai şart ödemeksizin malı iade edebilmektedir. Satıcılar ise bu kanun kapsamında tüketicilerin iade taleplerini yerine getirmekle yükümlüdürler.
Satıcıların iade konusundaki yükümlülükleri ve sorumlulukları şu şekilde özetlenebilmektedir.
- Satıcılar tüketicinin iade talebini en geç 3 iş günü içinde yazılı olarak yanıtlamak zorundadır. Yanıtta iade talebinin kabul edilip edilmediği, edilmemesi halinde gerekçesi ve iade işleminin nasıl yapılacağı belirtilmelidir.
- Satıcılar tüketicinin iade talebini haklı gerekçelerle kabul etmek zorundadır. Gerekçeler arasında, ürünün hatalı veya arızalı olması, ürünün sipariş edilenle farklı olması, ürünün teslim edilmesinden sonra tüketicinin fikrini değiştirmesi yer almaktadır.
- Satıcılar tüketicinin iade talebini haklı gerekçelerle kabul etmesi halinde, iade nakliye masraflarını karşılamakla yükümlüdür.
- Satıcılar, tüketicinin iade talebini haklı gerekçelerle kabul etmesi halinde, iade edilen ürünü en geç 20 gün içinde teslim almak zorundadır.
- Satıcılar, iade edilen ürünü teslim aldıktan sonra en geç 10 gün içinde, tüketicinin ödediği bedeli ve varsa teslimat masraflarını iade etmek zorundadır.
İade Politikasını Güncelleme Zorunluluğu
İade politikalarını tüketicilerin kolayca ulaşabileceği şekilde açık ve anlaşılır bir şekilde web sitelerinde veya mağazalarında duyurmak zorunda olan satıcıların iade politikalarında iadenin hangi koşullarda kabul edileceğini, iade süresi ve iade nakliye masraflarının kimin tarafından karşılanacağını açıkça belirtmesi gerekmektedir.
Satıcılar aynı zamanda iade politikalarını düzenli olarak güncellemek zorundadır. Yapılacak bu güncellemeler, tüketicilerin haklarının korunması ve yasal gerekliliklerin yerine getirilmesi için gereklidir. Örneğin satıcılar, yeni bir ürün veya hizmet sunduğunda, iade politikasını bu yeni ürün veya hizmete göre güncellemek zorundadır.
İade Sürecinde Satıcının Rolü
Bir tüketici bir ürünü iade etmek istediğinde satıcının bu talebi en kısa sürede değerlendirmesi gerekmektedir. Satıcı belirli şartlar dahilinde iade talebini kabul veya reddetme hakkına sahiptir. İade talebini kabul eden satıcı, tüketicinin iade sürecini kolaylaştırmak için gerekli adımları atmalıdır.
Özellikle bu adımlar arasında iade şartlarının belirlenmesi, iadenin nasıl yapılacağının açıklanması ve iade nakliye masraflarının karşılanmasının sağlanması gibi konular yer almaktadır. İade talebini reddeden satıcının tüketiciye bu durumu yazılı olarak bildirmesi gerekmektedir.
Reddetme gerekçesinin tüketicinin haklarını korumak için açık ve anlaşılır olması gerekmektedir.
İadeyi Kabul Etme ve Reddetme Kriterleri
Satıcılar iade taleplerini kabul veya reddetme konusunda bazı kriterler kullanabilmektedir. Özellikle bu kriterler, ürünün durumu, iade süresi ve iade nedenini içerebilmektedir. Genel olarak satıcılar, aşağıdaki durumlarda iade taleplerini kabul etmek zorunda kalmaktadır.
- Tüketicinin ürünü iade etme hakkını kullanarak iade talebinde bulunması,
- İade talebinin yasal iade süresi içinde yapılması,
- Ürünün orijinal haliyle iade edilmesi,
Satıcıların iade taleplerini reddetme hakkına sahip olduğu durumlar ise genel olarak şu durumlardan oluşmaktadır.
- Tüketicinin ürünü iade etme hakkını kullanmadan iade talebinde bulunması
- İade talebinin yasal iade süresinden sonra yapılması
- Ürünün orijinal halinden farklı bir şekilde iade edilmesi
- Ürünün iade edilemeyecek bir ürün olması
Hangi Ürünlerde İade Hakkı Yoktur?
İade işlemleri bazı ürünlerde koşullu bir şekilde kabul edilmekte yahut hiç gerçekleştirilmemektedir. Dolayısıyla e-ticaret iade kanunu hakkında bunları da bilmeniz gerekir. Söz konusu iadesi olmayan ürünler listesi aşağıdadır;
- Finans piyasalarında gerçekleşen dalgalanmalara göre fiyatta değişiklik olan ürünler,
- Ziynet altın, külçe altın, gram altın ve gümüş gibi ürünler,
- Gıda gibi bozulma olasılığı olan ürünler,
- Hızlı tüketim ürünleri ve gıdalar gibi son kullanma tarihi geçme tehlikesi olan ürünler,
- Dijital ürün, dijital servis ve hizmet ürünleri gibi online teslim edilen ürünler,
- Kitap, gazete ve dergi gibi basılı ürünler,
- Kaset, CD ve DVD gibi ses ve görüntü ürünleri,
- Kişiselleştirilmiş ürünler ve özelleştirme yapılan ürünler,
Tüm bunlar e-ticarette iadesi olmayan ürünler çerçevesine girer. Bunlara ek olarak,
- Mayo,
- Kozmetik ürünleri,
- İç çamaşırı,
- Hijyen ürünleri de belirli koşullara göre kabul edilen ürünlere dahildir.
Bu noktada ürünün denenmemiş ve paketin açılmamış olması gibi şartlar yer alır. Eğer şartlar yerine getirilmiyorsa iade talebi de yapılmaz. E-ticaret iade kanunu hakkında, sektöre girmeyi düşünenler bunları da bilmelidir.
Ayıplı Mal / Ürün İadesi Var Mı?
Burada ilk olarak ayıplı üründen kastın ne olduğu iyi bilinmelidir. Ayıplı ürün; satılan ürünün teslim sonrasında söylenen özellikleri taşımaması, bozuk olması, hasarlı olması yahut eksik çıkmasıdır. Bu durumda tüketici ürün iadesi talebi yapabilir. Satıcı iade kargo masrafını karşılamak durumundadır.
Dolayısıyla yeni e-ticaret iade kanunu içinde iade kargo masrafını tüketici ödemek zorunda olsa da ayıplıysa tüm masraf satıcıya aittir.
Kredi Kartıyla Taksitli Alınan Ürün İadesi
Mesafeli Sözleşmeler Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik içerisinde gerçekleştirilen bir yenlik de kredi kartı ödemelerine yöneliktir. Bun kapsamda tüketici cayma hakkından yararlanırsa, azami 14 gün içinde bankaya ulaşması ardından, tutar tek seferde iade edilmelidir.
Söz konusu iade, tüketiciye herhangi bir masraf ya da yükümlülük getirmeden, tek bir seferde gerçekleşmelidir.
İade Sürecinde Karşılaşılabilecek Sorunlar ve Çözümler
İnternetten alışverişin yaygınlaşmasıyla birlikte tüketicilerin iade haklarını kullanmaları da artmıştır. Ancak iade sürecinde bazı sorunlar yaşanabilmektedir. İade sürecinde yaşanabilecek sorunlar tüketicilerin ve satıcıların haklarını bilmemeleri, iade şartlarının net olmaması veya kargo firmalarının hataları gibi nedenlerden kaynaklanabilmektedir.
Tüm bu sorunların çözümü için tüketicilerin ve satıcıların haklarını bilmeleri ve iade şartlarının net olarak belirlenmesi önemlidir. Ayrıca kargo firmalarının da iade işlemlerinde daha dikkatli olmaları gerekmektedir.
Yaygın İade Sorunları ve Bunlarla Başa Çıkma Yöntemleri
Tüketicilerin satın aldıkları ürünün iade süresini kaçırmaları, en yaygın karşılaşılan sorunlardan biridir. İade süresi, ürünün teslim tarihinden itibaren başlamakta ve satıcı tarafından belirlenmektedir. Belirlenen bu süre genellikle 14 gündür.
Ancak bazı ürünlerde iade süresi daha uzun veya daha kısa olabilmektedir. Örneğin, giyim ürünlerinde iade süresi 30 güne çıkabilmektedir. İade süresini kaçıran tüketiciler, iade taleplerini satıcıya iletebilmektedir.
Tüketicilerin satın aldıkları ürünün hasarlı olması durumunda ürünü iade etme hakları vardır. Tüketiciler, ürünün hasarını gösteren fotoğraf veya video kaydı almalıdırlar. Ayrıca kargo firmasından hasar tutanağı almaları da önemlidir.
Hasarlı ürün iadelerinde satıcı ürünü geri alıp tamir etmek veya yenisiyle değiştirmek zorundadır. Satıcı bu yükümlülüğünü yerine getirmezse, tüketiciler tüketici hakem heyetlerine veya tüketici mahkemelerine başvurabilirler.
Tüketicilerin satın aldıkları ürünün kendilerine uygun olmaması durumunda, ürünü iade etme hakları vardır. Ürünün kendilerine uygun olmadığını gösteren bir gerekçe sunmalıdırlar. Örneğin, ürünün bedeni, rengi veya modeli kendilerine uymayabilir.
Uygun olmayan ürün iadelerinde satıcı ürünü geri alabilir veya ürünün bedelini tüketiciye iade edebilir. Satıcı iade talebini kabul ederse, iade koşullarına uygun olarak ürünü geri alabilir.
Tüketicilerin ve Satıcıların Hakları
Tüketicilerin satın aldıkları ürünlerde bazı haklara sahip oldukları kanunlarla belirlenmektedir. Özellikle bu haklar, tüketicilerin korunması ve adil ticaretin sağlanması amacıyla düzenlenmektedir. Tüketicilerin sahip olduğu haklar arasında şunlar yer almaktadır.
- Satın alınan ürünün ayıpsız olması hakkı
- Satın alınan ürünün teslim edilmesi hakkı
- Satın alınan ürünün iade edilmesi hakkı
- Satın alınan ürünün bedelinin iade edilmesi hakkı
Satıcıların da tüketicilere karşı bazı hakları olduğu kanunlarla belirlenmiştir. Satıcıların korunması ve adil ticaretin sağlanması amacıyla düzenlenen bu haklar arasında şunlar yer almaktadır.
- Satın alınan ürünün bedelini tahsil etme hakkı
- Satın alınan ürünün teslim edilmesini talep etme hakkı
- Satın alınan ürünün iadesini talep etme hakkı